“Maharajanchya rajyat jinklela killa… स्वातंत्र्यानंतर प्रायव्हेट प्रॉपर्टी झाला!”
Sounds shocking, right? But this is exactly what happened with Gopalgad Fort in Maharashtra.
आजच्या या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत —
- गोपाळगड किल्ल्याचा इतिहास
- ३०० रुपयांच्या लिलावाचा गैरसमज
- आणि किल्ला वाचवण्यासाठी झालेलं संघर्ष
किल्ल्याचा इतिहास: Gopalgad Fort – An Overlooked Treasure
Gopalgad Fort उर्फ Anjanvel Fort — हा किल्ला Ratnagiri District मधील गुहागर तालुक्यात वसलेला आहे.
Waves of history flow through its walls: बहामणी, आदिलशाही, शिवाजी महाराज, सिद्दी आणि शेवटी इंग्रज — अनेक राजवटींचं साक्षीदार!
✅ 1660 मध्ये Shivaji Maharaj यांनी हा किल्ला आदिलशहाकडून जिंकून घेतला आणि स्वराज्यात सामील केला.
✅ 1700 च्या आसपास सिद्दीने ताबा घेतला, परंतु 1744 मध्ये Tulaji Angre यांनी परत जिंकला.
✅ पुढे 1818 मध्ये British East India Company ने हा किल्ला ताब्यात घेतला.
Gopalgad was a critical part of Konkan’s defense line along with forts like Govindgad and Govalkot.
३०० रुपयांचा लिलाव: The Big Misunderstanding
सध्या सोशल मिडियावर एक वाक्य फिरतंय —
“हा किल्ला ३०० रुपयांना विकला गेला!”
But the truth is slightly different:
- १९५० मध्ये भारत सरकारने ‘Evacuee Property Act’ लागू केला होता.
- त्याअंतर्गत काही मालमत्ता चुकीने ‘इवॅक्यू प्रॉपर्टी’ म्हणून घोषित झाल्या.
- Gopalgad किल्ल्याच्या संदर्भात, गवत उगवण्याच्या लिलावाचा दस्तऐवज तयार झाला होता — ज्यामध्ये फक्त गवत विकले जात होते.
👉 पण स्थानिक व्यक्तीने दस्तऐवजामध्ये फेरफार करून, किल्ला विकल्याचा गैरसमज पसरवला.
✅ Reality: किल्ला कधीही ३०० रुपयांना विकला गेला नव्हता! फक्त गवताचा लिलाव होता.
आंब्याच्या बागा आणि प्रायव्हेटायझेशन
त्यावेळी त्या व्यक्तीने किल्ल्यावर आंब्याच्या बागा लावल्या आणि गडावर बेकायदेशीर संरचना केल्या.
जुने बुरुज झाकून टाकले गेले. शिवप्रेमींना गडावर चढायला रोखलं गेलं.
👎 Many archaeological artifacts may have been lost or hidden — पण त्याचा कोणताही ठोस पुरावा उपलब्ध नाही.
संघर्षाची कथा: The Battle to Save Gopalgad
मंगेश पवार आणि अक्षय पवार यांचा लढा
2007 मध्ये Mangesh Pawar यांनी प्रश्न उपस्थित केला:
“जर किल्ला प्रायव्हेट असेल, तर झेंडावंदन कसं होतं?”
यानंतर सुरु झाला संघर्ष:
- आंदोलनं,
- RTI अर्ज,
- आर्किऑलॉजिकल डिपार्टमेंटकडे तक्रारी
- न्यायालयीन लढाई
✅ Finally, 2018 मध्ये Gopalgad Fort officially became a protected monument under the Maharashtra government.
सध्याची स्थिती: What is the Status Now?
आज गोपाळगड हा किल्ला शासकीय संरक्षित स्मारक आहे.
पण तरीही काही ठिकाणी बेकायदेशीर बांधकामं कायम आहेत. स्थानिक लोक, पुरातत्व विभाग आणि सरकार मिळून या गडावर स्वच्छता व संरक्षणाचं काम करत आहेत.
निष्कर्ष: Pride and Responsibility
गोपाळगड ही फक्त एक जागा नाही; ती स्वराज्याची आठवण आहे.
आपल्याला ह्या वारशाचं संरक्षण करणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे.
✅ इतिहास वाचला, समजून घेतला,
✅ आता आपली जबाबदारी आहे तो जपणं.
तुम्हाला ही माहिती कशी वाटली?
Comment करा, व्हिडिओ शेअर करा आणि Prime Samwad सोबत जोडा!
#PrimeSamwad #GopalgadFort #MarathaHistory #MaharashtraPride